I : Inventory - LEAN Management System (7 wastes Introduction)

ျမန္မာ့ အေလ့အထမွာေတာ့ ကုန္ပစၥည္းေတြသိုေလွာင္ထားတာ စီးပြါးေရးလုပ္နည္း တမ်ိဳးျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ေပမဲ့ တိုးတက္တဲ့ နည္းပညာေခတ္မွာေတာ့ ကိုယ့္လက္ထဲ ပစၥည္းမ်ားမ်ားရွိေလ ေငြအိပ္ေလေလလို ့ယူဆၾကပါတယ္။ Inventory လို ့ဆိုလိုရာမွာ RAW-ကုန္ၾကမ္းပစၥည္းေတြ Work In Progress (WIP)-လုပ္လက္စ တဝက္တပ်က္ ပစၥည္းေတြ Finished Goods-အားလံုး ျပီးစီးသြားတဲ့ ကုန္ပစၥည္း/ service စသည္ျဖင့္ အားလံုးပါဝင္ပါတယ္။
ဒီ inventory အားလံုးဟာ ကိုယ့္ ကိုယ္ပိုင္ ေငြသား နဲ ့ လဲလွယ္ ဝယ္ယူထားတာလဲ ျဖစ္မယ္ သို ့မဟုတ္ ဘဏ္က တစံုတဦးဆီက အတိုးေပး ေခ်းငွားထားတဲ့ ေငြေၾကးနဲ ့ ဝယ္ထားတာလဲ ျဖစ္ခ်င္ျဖစ္မယ္။ စီးပြါးေရးေလာကမွာ Cash is King လို ့ေျပာၾကသလို ကိုယ္လည္ပတ္ ခန္ ့ခြဲရမဲ့ cash က inventory အျဖစ္နဲ ့ ကိုယ့္လက္ထဲ ပိုက္မိေနတဲ့အခါ ေငြေၾကးစီးဆင္းမႈ ကေမာက္ကမ ျဖစ္ေတာ့တာပါပဲ။ ေလာေလာဆယ္ ျမင္သာတဲ့ ဥပမာကေတာ့ ျမန္မာျပည္က ေဆာက္လက္စ အထပ္ျမင့္ တိုက္ေတြလို.... ကိုယ့္အျမတ္ထဲက ႏႈတ္ေနတဲ့ activity ျဖစ္ေနတာေၾကာင့္ inventory ကို non value added activity အျဖစ္ သတ္မွတ္ထားပါတယ္။ Waste ေတြကလဲ တမ်ိဳး နဲ ့ တမ်ိဳး ဆက္စပ္ေနပါတယ္။ finished goods ေတြ အလြန္အကၽြံ ထုတ္လုပ္မႈ (over production) ေၾကာင့္ inventory waste အျဖစ္ ေျပာင္းလဲႏိုင္ပါတယ္။ inventory ကို အခ်ိန္ၾကာၾကာ လက္ထဲသိမ္းထားတဲ့အခါ သူတို ့ကို ထိမ္းသိမ္းချပဳျပင္ခေတြ။ တခ်ိဳ ့inventory ေတြရဲ့ life spen မွာ ျမန္ျမန္ သက္တမ္းကုန္လြယ္တာမ်ိဳးေတြဟာ အမႈိက္အျဖစ္ လြယ္လြယ္ေျပာင္းသြားႏိုင္တာမ်ိဳး၊ စားရိတ္ စားခပိုကုန္က်ႏိုင္တာမ်ိဳးေတြျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။

Inventory waste ကို ေျဖရွင္းဘို ့ Toyota production system က Just In Time လို ့ေခၚတဲ့ စနစ္ကို တီထြင္ အသံုးျပဳခဲ့ပါတယ္။ ကာစတမ္မာရဲ့ အမွာစာအတိုင္း ပို ့ဘို ့လိုအပ္တဲ့အခ်ိန္မွ ပစၥည္းမွာတာ တပ္ဆင္တာ အရည္အေသြး စစ္ေဆး စမ္းသပ္တာ စတာေတြကို အခ်ိန္တို အတြင္းမွာ ျပီးစီးေအာင္ ေဆာင္ရြက္တယ္လို ့ ဆိုပါတယ္။ သိပ္မၾကာေသးခင္က workshop ေဆြးေႏြးပြဲတခုမွာ နားေထာင္ခဲ့ရတဲ့ Yokogawa company ရဲ့ Director ကေတာ့ သူတို ့စက္ရံုမွာ JIT system ကို ၃ရက္ (3 days) အတြင္း RAW မွ Finish Goods ကို အသြင္ေျပာင္း ထုတ္လုပ္တယ္ Inventory လံုးဝ မထားပါဘူး ( zero inventory) လို ့ ဂုဏ္ယူစြာ ေျပာတာ ၾကားခဲ့ရပါတယ္။ zero inventory ျဖစ္ျခင္းအားျဖင့္ Over production ကိုပါ ကာကြယ္ျပီးသား ျဖစ္သြားပါတယ္။
ဒီေနရာမွာ ေမးစရာေတြ ရွိလာႏိုင္ပါတယ္။ ကိုယ့္လက္ထဲ Stock မထားပဲနဲ ့ ေစ်းတက္တာ ပစၥည္းျပတ္တာေတြ ျဖစ္ရင္ ဘယ္လိုလုပ္မလဲ။ Quality management နဲ ့ control လုပ္ႏိုင္ပါတယ္.. ကိုယ္ supplier ရဲ့ အရည္အေသြးကို ထိမ္းခ်ဳပ္တာပါ။ ဥပမာ Supplier နဲ ့ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆို ကတိကဝတ္ေတြထားျပီး ေစ်းႏႈံး နဲ ့ အရည္အေသြးကို ထိမ္းခ်ဳပ္ႏိုင္ပါတယ္။
က်မ အေနနဲ ့ကေတာ့ ဝယ္သူဘက္ကဆို သိပ္သေဘာက်ပါတယ္။ ပရိုမိုရွင္းေတြ ဒီစေကာင့္ေတြ ရလြန္းလို ့ပါ။ ေရာင္းသူအေနနဲ ့ဆိုရင္ေတာ့ ကိုယ့္ေငြေလး မပလံုခင္ ေစ်းရင္းျပန္ရျပီးေရာဆို ေလွ်ာ့ေစ်းခ်ပစ္ရမွာဆိုေတာ့ ျဖစ္ႏိုင္ရင္ လူတိုင္း zero inventory ပဲ ျဖစ္ခ်င္တာေပါ့ေလ။ တခ်က္စဥ္းစားမိတာက က်မတို ့ႏိုင္ငံမွာ အရည္အေသြးရွိ စနစ္က်တဲ့ စီမံခန္ ့ခြဲမႈသာရွိရင္ တခုခုဆို တက္ခ်င္တဲ့ ကုန္ေစ်းႏႈံးကို ထိမ္းႏိုင္ရာေရာက္မယ္။ မိုးၾကီးလို ့ စပါးေရနစ္ရံုနဲ ့ ဆန္ေစ်း ေတြ မိုးေပၚမေရာက္ဘူးေပါ့ေလ။ (ႏိုင္ငံေရးေတြ ပါလာတာ ေတာင္းပန္ပါတယ္)
Dec 08 - 2016 posted at Pyay GTI facebook group